terça-feira, 19 de março de 2024

CONTO DA FORMIGA ONCINHA / SIMIWÊ ZÓSE AMÓRÉ


O Vale do São Francisco ainda hoje guarda tradições dos povos indígenas, quando em tempos das grandes florestas que cobria toda esta região, com muita fartura de caça e pesca, doada pela nossa Avó Natureza e nossa Mão Terra. Diz a Tradição Kariri-Xocó quando os homens sai para caçar, muitas vezes não trazia nada, se valia da "Formiga Oncinha " , dizendo Oncinha...Oncinha, der a todos nós uma carninha. Daí a Formiga Oncinha com seu poderoso ferrão matava um veado, os indios após o pedido saim atraz do pequeno bichinho e lá estava o presente, a carne para saciar nossa fome, a carne era repartida entre o grupo que levava para a aldeia. Quando as florestas estava sendo devastadas pelos senhores de engenho e criadores de gado, os animais desapareceram ou foram extintos. A terra foi ocupada por fazendeiros, o rio passou a chamar Rio dos Currais, os indígenas passaram muita necesidade. Novamente os indíos recorriam a Formiga Oncinha... Oncinha ...Oncinha , der a todos nós uma carninha. A Ormiga não encontrando as matas, nem as caças, passou a ferroar o gado dos fazendeiros, que no principio foi morrendo, o dono do boi chamava os indígenas para aproveitar a carne. A Formiga Oncinha passou a caçar  boi, carneiro, cabra e porco, já que agora estas eram as caças que estava em abundancia nos campos de pastagens, as coisas foram melhorando, deixaram de destruir as florestas os animais ficaram em paz, repovoando o ambiente. As coisas mudará quando o homem respeitar o espaço dos animais das florestas, os bichos que lá viviam também deixará o homem viver em paz. Nhenety Kariri-Xocó



Natú


Numra Opara we któ sñan simu-nan têrêze-nan, nó kmó akóma rese dó budu bak robà, su sóhô ksu zóma kdo tàma, kódì dì watì Natu Pikuâ Simsa kdo watì Nadia Atisêrê. We su mê simu Montêrêze nó menzikîô-nan su kmi mar, sóhô kralô mra tó mi mratók, tó tpia dì "Zóse Amóré", we mi wrê: "Amóré, Amóré, mra mña kó bihó kranré!". Tó t-anê Zóse Amóré su kródì kruya mra tó wan bihó mrapu, têrêze, war simwari, we su môn kto su zóré, mra tó tóhô t-ai bzi, beñan dó misiwê wamî, beñan mra tó bak sda mrakó mikîô dó krì. Nó rese mra tó wêk dì sè widatomi kdo krazókîô, zó-nan mra tó sôtóktì, ñadòdì bóhô. Atisêrê we mitadì dì mnakîô-nan, tka we tó kadì Rio dos Currais, atêrêze-nan mra tó mi sóhô simwañi. Kralô hô atêrêze mra tó ka Zóse Amóré: "Amóré... Amóré... Amóré... mra mña kó s-ai bé bihó kranré!". Zóse we mi diétók mra-nan, zóma-nan, we tu mikruya krazó mnakîô-nan, dó we mi ñadó, kîô krazó menzikîô mra tó ka atêrêze dó ku beñan. Zóse Amóré we tu zómari krazó, seprun, goprun, kuré, dì kóhô zóma-nan dó mra tó simsóhô mó mra kran du, robà we mi beiwê, we mi ma wêk mara, zó-nan mra tó mi sahó, we mi mize tóhô ru. Mara mra nen nó menzikîô wêzené mrazóru, zó-nan dó ba tóhô mra wêzené menzikîô, we mi ré mó sahó. 



Autores da matéria: Texto em Natú de Suã Ari Llusan e Texto em Português de Nhenety Kariri-Xocó. 




Nenhum comentário: